บทตรวจสอบความยึดติดในโลกธรรม
ก้าวต่อไปเราลองสำรวจตรวจสอบตัวเราเองว่า
- ยามเมื่อเรากระทบกับรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส เรารู้เท่าทันความพอใจไม่พอใจที่เกิดขึ้น และสงบใจวางเฉยกับมันได้
หรือว่า เราดิ้นรนไปกับมัน เช่น ไม่อาจหักห้ามใจได้ที่จะเอามันมาไว้, หรือเสียอกเสียใจหากต้องสูญเสียหรือไม่ได้มันมา - เมื่อเราได้รับสิ่งของที่เคยชอบ เรารู้สึกดีใจเล็กน้อยหรืออาจเฉยๆ และมองเห็นว่าเรามีหน้าที่ดูแลรักษามันให้ดีและต้องใช้ประโยชน์จากมันให้คุ้มค่า
หรือว่า เราดีใจแบบออกนอกหน้า เหมือนเด็กได้ของเล่น, เราไม่เคยสนใจที่จะเรียนรู้มัน, เราทอดธุระหรืออาจลืมไปเสียด้วยว่าเราได้มันมา - ยามเมื่อมีคนชม เรารู้สึกเฉยๆหรือมองเห็นความภูมิใจเล็กน้อยที่ผุดขึ้น และมองเห็นว่า มันเป็นเรื่องธรรมดาอย่างนั้นเอง
หรือว่า เราภูมิใจจนกระหยิ่มในตัวเอง คิดว่าเราเป็นเช่นนั้น หรือปักใจเชื่อว่า เขาหมายความเช่นนั้นจริงๆ - ยามเมื่อมีคนด่าทอหรือตำหนิติเตียน เธอเปิดใจรับฟัง และใช้สิ่งนั้นมาตรวจสอบตัวเธอเอง โดยไม่ขุ่นเคือง
หรือว่า เธอขุ่นเคือง, ปฏิเสธทุกสิ่งที่เขาพูด, หาข้อแก้ตัวมากมาย, เกลียดชังเขาผู้นั้น - ยามที่เธอทำดี ทำในสิ่งที่คนยกย่องเชิดชู เธอรู้สึกเฉยๆ และมองเห็นว่า ไม่ว่าใครก็ทำได้แบบเธอ เธอเพียงประสบกับเหตุปัจจัยที่เหมาะสม มันก็เลยเกิดผลดีเช่นนั้น
หรือว่า เธอหลงภาคภูมิใจในตัวเอง, คิดว่าไม่มีใครจะดีหรือเก่งเท่าเธอ, คิดว่าที่มันดีอย่างนั้นเพราะเธอ - ยามเมื่อมีคนดูถูกเหยียดหยาม เธอมองเห็นว่า มันเป็นเรื่องธรรมดา ที่ยากที่ใครจะเข้าใจผู้อื่น พร้อมกับนำสิ่งนั้นมาพิจารณาและแก้ไขปรับปรุงตนเอง โดยไม่มีความขุ่นเคือง
หรือว่า เธอขุ่นเคือง, เกลียดชัง, ปฏิเสธ, และปรุงแต่งมากมายในใจ - ยามที่เธอประสบความสุขไม่ว่าจากสิ่งภายนอก หรือจากภายในใจของเธอเอง เธอรู้เท่าทันความพึงพอใจที่เกิดขึ้น และวางเฉยกับมันได้ โดยไม่หลงจมแช่อยู่ในอารมณ์นั้น และก็ไม่ได้ขัดแย้งปฏิเสธมัน
หรือว่า เธอจมแช่ เผลอเพลินอยู่กับมัน โดยมองไม่เห็นความพึงพอใจที่เกิดขึ้น หรือแม้เห็น ก็ไม่สามารถวางเฉยได้ หรือเธอขัดแย้งกับมัน ปฏิเสธ รีบกำจัดความสุขนั้น - ยามเมื่อเธอประสบกับความทุกข์ เธอรู้เท่าทันใจของเอง และสามารถสงบนิ่งท่ามกลางมันได้ ใช้มันเรียนรู้เพื่อรื้อถอนตัวตนของเธอ
หรือว่า เธอดีดดิ้น อึดอัดไปกับมัน และพยายามกำจัดมันให้หมดสิ้นโดยเร็ว
ลองตรวจสอบตนเองดู จะได้รู้ว่าเรายังหวั่นไหวกับโลกธรรมมากแค่ไหน หากยังมีลบในข้อใด ก็ให้พิจารณาข้อนั้นให้มาก แล้วแก้ไขปรับปรุงตนเองด้วยวิธีเดียวกับที่อธิบายไปเมื่อคราวก่อน
เจริญธรรม
อาจารย์หมอ… อ่านต่อ
