เพราะไม่เห็นแจ้งในสภาพดั้งเดิมอันว่างเปล่าจากความเป็นตัวตนใดๆ จึงเกิดอวิชชาความหลงในความเป็นตัวตน

เพราะมีอวิชชาความหลงโดยความเป็นตัวตน จึงก่อเกิดอัตตาทิฐิ อันเป็นพื้นฐานในการรับรู้ของสัตว์

เพราะมีอัตตาทิฐิ เป็นพื้นในการรับรู้ จึงนำไปสู่อัตตานุปาทาน ความยึดมั่นถือมั่นโดยความเป็นตัวตน

ตัวตนจึงแบ่งได้หลายระดับ จากภายในสู่ภายนอก จากการปรุงแต่งที่ละเอียด สู่การปรุงแต่งอันซับซ้อนหยาบและใหญ่โต

ความทุกข์ก็จะรุนแรงขึ้นตามระดับแห่งการปรุงแต่งความเป็นตัวตนนั้นด้วย

ระดับแรก เพราะไม่แจ้งชัดในธรรมชาติแห่งความว่างดั้งเดิม จึงเป็นเหตุให้หลงหมายมั่นมายาขันธ์ทั้งห้าว่ามันเป็นจริงๆเช่นนั้น

เมื่อมีความหลงว่าขันธ์ห้าเป็นสิ่งที่มีอยู่จริง จึงเป็นเหตุให้เกิดการปรุงต่อว่าขันธ์นั้นเป็นเราเป็นของเรา ความเป็นเราก็เกิดขึ้น

เมื่อเกิดมีความเป็นเราจึงเป็นเหตุให้ปรุงแต่งสิ่งภายนอกที่กายจิตนี้เข้าไปสัมผัส เป็นของเรา

เมื่อมีความเป็นเราและของเราเป็นเหตุ จึงเกิดการสร้างคุณค่าให้กับสิ่งต่างๆมากมาย ตามความพอใจไม่พอใจของเรานั้น

เมื่อยึดมั่นถือมั่นในคุณค่าของสิ่งต่างๆ ก็เป็นเหตุให้หลงปรุงแต่งสร้างคุณค่าให้กับตนเอง ผู้อื่น และสิ่งต่างๆ

เมื่อหลงยึดในคุณค่าของตัวเองและผู้อื่น ก็เกิดการเปรียบเทียบคุณค่าแบ่งเขาแบ่งเรา กลายเป็นตัวตนอันใหญ่โต ที่เรียกว่า ทิฐิมานะ

เมื่อมีทิฐิมานะเป็นเหตุ ประตูนรก ก็ปรากฏอยู่เบื้องหน้า เหลือแต่ว่าจะปรุงต่อจนเข้าไปหรือไม่เท่านั้น

ดังนั้น อย่าประมาทในการปฏิบัติ จงเฝ้าสังเกตเรียนรู้เท่าทัน ตัวตนที่ปรากฏในทุกระดับ แล้วละวางมันให้หมด ตามวิธีการที่ได้บอกไปแล้ว

นักปฏิบัติส่วนมากหลงทำตัวให้ลงนรก ก็เนื่องเพราะหลงหมายมั่นในสภาวะอันดี สุข สงบ แปลก ว่าเป็นสภาพแห่งความบรรลุธรรมของตน

น่าเสียดาย ความเพียรที่ได้กระทำมา ในที่สุดก็เสร็จอัตตาจนได้