ความจริงเกี่ยวกับความดีที่เราต้องพิจารณา
- มันไม่มีความดีที่แท้จริง เพราะมันจะแปรเปลี่ยนตาม สถานการณ์ เวลา และบุคคลหรือสังคม
- ความดี นั้น มันเป็นเพียงสิ่งที่มนุษย์ปรุงแต่งขึ้นมาเองเท่านั้นตามเหตุปัจจัย สิ่งสำคัญมันไม่ได้อยู่ที่ใครดี หรืออะไรดี แต่มันอยู่ที่เกิดประโยชน์ต่างหาก
- ยิ่งเราทำสำเร็จและยึดในการทำดีนั้นมากเท่าไร ผลคือตัวตนเราจะใหญ่ขึ้น และผลที่ตามมาคือ เราจะหลงตัวเอง ทะนงตน เย่อหยิ่ง จนกระทั่งดูถูกเหยียดหยามผู้อื่น และบนเส้นทางที่เราพยายามทำดีต่อไปด้วยความยึดติด เราจะหวาดหวั่นและกลัวที่จะทำได้ไม่ดี และหากดีไม่ได้ หรือทำไม่ได้ดี เราจะเกลียดตัวเองและสูญเสียความมั่นใจ
- จงทำดีให้เต็มที่ตามเหตุและปัจจัยที่มี ยอมรับในผลที่เกิด ไม่หลงสร้างตนว่าเก่งว่าดีหากผลมันดี และก็ยอมรับเรียนรู้ปรับปรุงแก้ไขในความผิดพลาดหากผลมันยังไม่ดี
- ทุกๆ สิ่งมันมีสองแง่เสมอ จงอย่าจมอยู่ข้างใดข้างหนึ่ง เมื่อมันต้องปรุงแต่ง ก็จงปรุงให้เป็นประโยชน์เถิด
- คนเราทำร้ายตัวเอง เบียดเบียนผู้อื่น ทำลายธรรมชาติ ก็เพราะความติดดี ยึดดีเมาดี กันมาหลายยุคหลายสมัย ทั้งหมดก็เป็นเพราะเราไม่รู้จักมัน และใช้ความดีนั้นไม่เป็น
- การทำดี มันไม่ใช่การทำเพื่อตัวตนของตน เพื่อการได้ดีมีเป็น แต่เป็นการทำให้ดีที่สุดเท่าที่เหตุปัจจัยมี เพื่อประโยชน์ตน ผู้อื่น และธรรมชาติสิ่งแวดล้อม
- การติดดี คือ อาการของความหลงในอัตตาทิฐิ หลงว่ามีกรอบแห่งความดีจริงๆ หลงว่าตนดี หรือเกลียดเมื่อตนไม่ดี มันจึงจมอยู่ในอดีต หวาดหวั่นอนาคต ไม่อยู่กับเหตุปัจจัยปัจจุบัน อัตตาทิฐิ อีกความหมายหนึ่ง คือ ความหลงว่ามีกรอบ มีขอบเขต มีความหมาย มีคุณค่า และคุณลักษณะ อย่างนั้นๆ จริงๆ
ดังนั้น จงสลายอัตตาทิฐิทั้งหลายที่เรากักขังตัวเราเองไว้ ไม่ว่าจะเป็นความดีหรือ ความไม่ดี ถูกหรือผิด เก่งหรือไม่เก่ง รู้หรือไม่รู้ ร่ำรวยหรือยากจน สูงเลิศหรือต่ำต้อย ฯลฯ แล้วตั้งหน้าบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่นให้ยิ่งขึ้นไป แล้วชีวิตจะเป็นอิสระได้ในที่สุด